Συνέντευξη με τον λογοτέχνη Μιχαήλ Μαμαλάκη - ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΕΣ

Ο «ΚΕΦΑΛΟΣ - Το Λογοτεχνικό Περιοδικό της Κεφαλονιάς» έχει ξεκινήσει μία νέα δράση με τίτλο: «ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΕΣ» (ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ 5ο ΤΟΜΟ γίνονται δεκτές έως τις 31/12/2021 - ΥΠΟΒΟΛΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ: ΕΔΩ) και προσκαλεί όλους τους Λογοτέχνες, Ποιητές και Συγγραφείς να συμμετάσχουν σ' αυτήν. Σκοπός της εν λόγω δράσης είναι η προβολή μέσω αφιερωμάτων και συνεντεύξεων των σύγχρονων Ελλήνων Λογοτεχνών, Ποιητών και Συγγραφέων, είτε έχουν εκδώσει κάποιο βιβλίο είτε όχι και η δημιουργία του τέταρτου τόμου της «Εγκυκλοπαίδειας των Σύγχρονων Ελλήνων Λογοτεχνών», η οποία έχει συσταθεί σε μία ανεξάρτητη ιστοσελίδα με τη μορφή ηλεκτρονικών τόμων και την έκδοση δωρεάν e-book.

Στη σημερινή μας παρουσίαση στα πλαίσια της δράσης: «ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΕΣ», θα σας παρουσιάσουμε τον λογοτέχνη, Μιχαήλ Μαμαλάκη, ο οποίος συμμετέχει στην «Εγκυκλοπαίδεια Σύγχρονων Ελλήνων Λογοτεχνών» και απάντησε στις ερωτήσεις του Δημοσιογράφου, Λογοτέχνη και Εκδότη του Περιοδικού Κέφαλος, κ. Πλούταρχου Πάστρα, για το λογοτεχνικό του έργο, τα βιβλία και τη λογοτεχνία. 

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΜΙΧΑΛΗ ΜΑΜΑΛΑΚΗ

1. Αν έπρεπε να δώσετε έναν ορισμό για τη λογοτεχνία, ποιος θα ήταν αυτός;

Λογοτεχνία είναι μια πνευματική τράπεζα λόγου, που όποιος νιώθει την ανάγκη καταθέτει τον πλούτο και την ομορφιά του πνεύματος και της ψυχής του.

2. Τι μπορεί να προσφέρει η λογοτεχνία στο σύγχρονο άνθρωπο;

Πολλά απαραίτητα για τη ζωή του. Από την απλή χαλάρωση, ψυχαγωγία και διασκέδαση μέχρι τον έντονο προβληματισμό, την παιδεία, την εξέλιξη ψυχής και πνεύματος ακόμη και την πληρότητα θα τολμούσα να πω.

3. Η ποίηση στις ημέρες μας δεν έχει τη θέση που κατείχε παλαιότερα. Για ποιο λόγο πιστεύετε πως συμβαίνει αυτό και πως θεωρείτε ότι θα είναι το μέλλον της;

Ο σύγχρονος άνθρωπος δαπανά πολλές ώρες στην προσπάθεια του να εξασφαλίσει τα προς το ζην, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει πολύς χρόνος για πνευματική τροφή και καλλιέργεια. Η ποίηση είναι ένα κατεξοχήν πνευματικό δημιούργημα που απαιτεί χρόνο, περίσκεψη, παρατήρηση, συναίσθημα. Απαιτείται χρόνος και περισυλλογή τόσο από την δημιουργό ώστε να καταφέρει διατυπώσει και να εκφράσει με λέξεις την έμπνευσή του, όσο και από τον αναγνώστη να καταφέρει να συλλάβει το νόημα του ποιήματος. Πρέπει κάποιος να αγαπά πραγματικά την ποίηση για να αφιερώσει χρόνο, από τον ελάχιστο που μπορεί να διαθέτει, και να μην προτιμήσει κάτι πιο ελαφρύ, γρήγορο και εύκολο για να διασκεδάσει.

Φοβάμαι πως το μέλλον της ποίησης προβλέπεται αρκετά αβέβαιο αν όχι δυσοίωνο και σε κάποια χρόνια αργότερα ίσως να χρειαστεί αγώνας για να επιβιώσει.

4. Και τώρα μία δύσκολη ερώτηση. Τι σημαίνει για σας ποίηση;

Στις ιδιαίτερες δυσκολίες που βιώνουμε στις μέρες μας η ποίηση είναι ένα καταφύγιο, πηγή δημιουργικής εκτόνωσης και έκφρασης, κατάλυση της μοναξιάς μας, πνευματική και ψυχική καλλιέργεια. Είναι το απάνεμο λημέρι του αυτοπροσδιορισμού μου, της προσωπικής μου εξέλιξης και ελευθερίας.

5. Πότε ξεκινήσατε ν’ ασχολείστε με την τέχνη του λόγου και ποιος ήταν ο λόγος που σας παρότρυνε;

Από την εφηβεία μου άρχισα να εκτονώνω και να εκφράζω συναισθήματα μέσα από την ποίηση. Η ποίηση για μένα ήταν μια απόπειρα δόμησης και ανάλυσης του ψυχισμού μου. Παρατηρούσα τα πάντα γύρω μου, την ομορφιά, τη δύναμη και τη σοφία της φύσης, την ενέργεια των πάντων, την αιτία κα το αποτέλεσμα των γεγονότων και όλα αυτά μου έδιναν το έναυσμα, με παρότρυναν να πάρω θέση, να εκφράσω αυτό που εισέπραττα.

6. Γιατί γράφετε;

Η λογοτεχνία για μένα είναι μια εσωτερική ανάγκη έκφρασης. Έρχομαι σε επαφή με τον εαυτό μου, αυτοαποκαλύπτομαι και επικοινωνώ με τον αναγνώστη μου. Καταθέτω τις αλήθειες και τα συναισθήματά μου. Ελευθερώνομαι.

7. Ποια είναι η πηγή της έμπνευσής σας; 

Τα πάντα. Η καθημερινότητα, τα βιώματά μου, η φύση, η μουσική, η ομορφιά και η ασχήμια γύρω μας, ο πόνος, η αδικία, ο πόλεμος, ο άνθρωπος, το μέλλον.

8. Με ποιο λογοτεχνικό είδος ασχολείστε περισσότερο;

Με την ποίηση. Η ποίηση προσφέρει αμεσότητα στην έκφραση και στην αποτύπωση σκέψεων και συναισθημάτων. Απελευθερώνει και θεραπεύει. Δίνει άλλη οπτική και στάση στην καθημερινότητα. Ποιότητα στη ζωή μας. Καλλιέργεια και αναγέννηση.

9. Μιλήστε μας για το λογοτεχνικό σας έργο. 

Γράφω ποίηση, διηγήματα και ένα μυθιστόρημα που έχω ξεκινήσει το τελευταίο διάστημα. Έχω λάβει μέρος σε πολλούς λογοτεχνικούς διαγωνισμούς και έχω τιμηθεί με βραβεία και επαίνους.

Ξεκίνησα την λογοτεχνική μου περιπλάνηση γράφοντας ελεύθερη ποίηση. Ήμουν μικρός, στην εφηβεία και ένιωθα την ανάγκη να εκφράσω κομμάτια του ψυχισμού μου που ακόμη δεν είχα κατανοήσει. Θυμάμαι έντονα, ακόμη και τώρα, την ανακούφιση όταν ολοκλήρωνα το κάθε μου κείμενο. Εκείνη τη μηδενιστική ισορροπία, εκείνη την ουδετερότητα. Εκείνο το συναίσθημα του κορεσμού, της έκφρασης, της δόμησης ενός ακατέργαστου, οργισμένου παιδικού-εφηβικού υποσυνειδήτου με ελαφριές, ακατέργαστες νότες ασυνείδητου, που δημιουργούσε πρωτόλεια από επίσης ακατέργαστα συναισθήματα ενός άγουρου νεανικού ίστρου και ενθουσιασμού, πλην όμως πολύ ενδιαφέροντα. Όσο μεγάλωνα απομακρυνόμουν από  την ελεύθερη ποίηση. Όχι γιατί δεν με εξέφραζε, απλά γιατί συνειδητοποίησα ότι ήταν μια εγωιστική ανάγκη. Δεν μπορούσα να περάσω γνώση, βιώματα, εμπειρίες στον αναγνώστη.. Έτσι λοιπόν στράφηκα στην μυθοπλασία και ξεκίνησα το πρώτο μου μυθιστόρημα με ψυχολογικό υπόβαθρο και αλληγορία. Ως γνωστόν οι άνθρωποι προτιμούν αλληγορικές ιστορίες με ίντριγκα και σασπένς. Γιατί ανακαλύπτουν πράγματα μαζί με τους πρωταγωνιστές, ταυτίζονται και βιώνουν, αναλύουν καλυτέρα, μαθαίνουν και κατανοούν. Το μυθιστόρημα αυτό ονομάζεται "Ρετιρέ των ονείρων" και το δημοσιεύω στην προσωπική μου ιστοσελίδα (https://mikemamalakis.blogspot.com/2014/10/blog-post_24.html). Το τελευταίο διάστημα έχω στραφεί και σε άλλες καλλιτεχνικές εκφράσεις όπως μουσική, τραγούδι, μελοποίηση. Παρόλα αυτά λόγω της αγάπης μου προς  την ψυχολογία, ξέρω ότι θα επανέλθω σύντομα στη λογοτεχνία, έτοιμος να συνεχίσω και να τελειώσω ότι άρχισα. Το ταξίδι μου στον ανθρώπινο ψυχισμό, στο ανθρώπινο εγώ και στη διαδραστικότητά του με την κοινωνία μέσα στον χρόνο. Άλλωστε όπως λένε για να γευτείς κάτι όμορφο πρέπει να το " γεννήσεις, να το μεγαλώσεις, να το αφήσεις ελεύθερο να ζήσει και να το γευτείς αργότερα, λίγο πριν το τέλος". Έτσι θα νιώσεις και θα αφουγκραστείς όλη την εμπειρία του, όλη την γνώση του. Άλλωστε είμαστε μια κινητή πηγή βιωμάτων που περιμένει να ενωθεί και να ανταλλάξει συναισθήματα, εμπειρίες και διεγέρσεις.

10. Ποια είναι η αγαπημένη σας ώρα μέσα στην ημέρα που κάθεστε και γράφετε;

Συνήθως τις βραδινές ώρες, που χαλαρώνω και υπάρχει ηρεμία. Τότε  έρχονται στην επιφάνεια σκέψεις, συναισθήματα, προβληματισμοί της ημέρας.

11.  Πως είναι η ζωή ενός λογοτέχνη στα χρόνια της κρίσης;

Δύσκολη όπως άλλωστε όλων των Ελλήνων. Ιδιαίτερα αν η λογοτεχνία αποτελεί το κύριο επάγγελμά του τα πράγματα είναι ακόμη πιο δύσκολα. Η κρίση θεωρώ ότι έχει φέρει ριζικές αλλαγές σε πολλούς τομείς όπως στον οικονομικό, στον κοινωνικό, στις σχέσεις των ανθρώπων, στις προτεραιότητες της ζωής, στην καθημερινότητά μας, στις αξίες, στη συμπεριφορά μας. Αναθεωρήσαμε πολλά πράγματα, δώσαμε αξία σε ότι θεωρούσαμε δεδομένο, αφυπνιστήκαμε. Παράλληλα για ένα λογοτέχνη η δυσκολία και ο προβληματισμός είναι μια καλή ευκαιρία για δημιουργία, για να παράξει έργο και να τοποθετηθεί με μια άλλη θεώρηση των πραγμάτων και των γεγονότων.

12. Πως θα χαρακτηρίζατε τη λογοτεχνική παραγωγή σήμερα;

Πολύ πλούσια. Τόσο σε έντυπο υλικό όσο και σε ηλεκτρονικό. Οι άνθρωποι εκφράζονται γιατί αυτό είναι ανάγκη ψυχής. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι όλα τα έργα είναι λογοτεχνία. Υπάρχει και πολύ σκάρτο υλικό. Όμως η τέχνη και η πνευματικότητα πάντα ξεχωρίζουν.

13. Ποιο θεωρείτε πως είναι το μυστικό της επιτυχίας ενός Best Seller;

Μια έξυπνη και καλογραμμένη ιστορία, που θα προσφέρει στον αναγνώστη απόλαυση, χαλάρωση, ψυχική τέρψη, αγωνία και ενδιαφέρον αλλά και γνώση, προβληματισμό, πληθώρα συναισθημάτων και ίσως εσωτερική αναζήτηση. Απαραίτητη προϋπόθεση βέβαια η σωστή και έξυπνη διαφήμιση και προώθηση του βιβλίου.

14. Αν έπρεπε να επιλέξετε ανάμεσα στο έντυπο ή στο ηλεκτρονικό βιβλίο, εσείς ποιο θα επιλέγατε; 

Το ηλεκτρονικό θα έλεγα αφού το επάγγελμα μου έχει άμεση σχέση με την τεχνολογία και εκ των πραγμάτων μου είναι πιο οικείο. 

15.  Ποια συμβουλή θα δίνατε σ’ ένα νέο λογοτέχνη;

Να εκφράζεται χωρίς περιορισμούς και κανόνες. Να γράφει αυτό που σκέφτεται και νιώθει. 

Η λογοτεχνία είναι πνευματική τέχνη και πνεύμα χωρίς ελευθερία είναι νεκρό πνεύμα, ανύπαρκτο.

16. Τώρα ας περάσουμε στην πλευρά του αναγνώστη. Ποιο είναι το τελευταίο βιβλίο που διαβάσατε;

Το «Όταν έκλαψε ο Νίτσε» του Ίρβιν Γιάλομ. Είναι ένα βιβλίο που από πολύ καιρό ήθελα να διαβάσω και δεν τα είχα καταφέρει. Τελικά τα κατάφερα και με αποζημίωσε. Το  βρήκα πολύ ενδιαφέρον γιατί μου αρέσει η ψυχολογία.

17. Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας συγγραφείς;

Καζαντζάκης, Καμύ, Νίτσε, Όργουελ, Πόε, Κάφκα, Προυστ, Σελίν, Φώκνερ.

18. Ποια είναι τ’ αγαπημένα σας βιβλία;

Το «Τάδε έφη Ζαρατούστρα». Αν και πολυδιαβασμένο αλλά δύσκολο βιβλίο, εμένα με συγκινεί ακόμη.

19. Τελευταία ερώτηση. Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια στο χώρο της λογοτεχνίας;

Είναι συνεχής και επιτακτική η ανάγκη μου να γράφω και να εκφράζομαι. Τελευταία γράφω περισσότερο ποίηση. Μελλοντικός μου στόχος είναι να ολοκληρώσω ένα μυθιστόρημα που έχω ξεκινήσει και το οποίο το τελευταίο διάστημα έχω λίγο εγκαταλείψει λόγω και άλλων ενδιαφερόντων και που αν όλα πάνε καλά θα το εκδώσω.

Σας ευχαριστώ πολύ για το χρόνο που μου αφιερώσατε.

*     *     *

Νωπή τυχογραφία

(του Μιχαήλ Μαμαλάκη)

Νωπή τοιχογραφία η μορφή σου στον πέτρινο τοίχο του νοητού παλατιού μου. Πάγωσαν τα χέρια μου από του δήμιου την όψη. Σκιές θανάτου πάλλονται στον χορό της βροχής πίσω μου. Τα χνάρια της ζωής που ακολουθώ, χάθηκαν. Ανοίγω την πύλη του παρελθόντος. Η ευωδία από τα ζουμπούλια του κήπου μου πλημμυρίζουν τις αισθήσεις μου. Παραδεισένια τοπία ξεχύνονται μπροστά μου. Το κελάρυσμα του δροσερού αγέρα την ψυχή μου γαληνεύει. Το άκτιστο φως γεμίζει τα παγωμένα, απόμακρα στενά των λογισμών μου. Και συ νωπή τοιχογραφία στην καρδιά μου. Ζωγραφισμένη από του έρωτα το ματωμένο χέρι. Εικόνα ουτοπική από το χείμαρρο του Απελλή, αναδυομένη Αφροδίτη. Το χαοτικό βλέμμα του δήμιου σαν αρχαίου τραγωδού βογκητό την ελπίδα από τα στήθη μου σβήνει και η όψη σου χάνεται. Σκοτάδι επικρατεί στη «Γκουέρνικα» των αναφιλητών μου. Το ματωμένο χέρι του έρωτα κόβεται. Και στα έγκατα της πετρωμένης μου καρδιάς αναβλύζει ο απόηχος των νικηφόρων ιαχών, του δικού μου δήμιου.

Λευκή απόχρωση

(του Μιχαήλ Μαμαλάκη)

Λευκή απόχρωση είχε η ανάσα της φυλακισμένης σου καρδιάς και θόλωνε το παγωμένο τζάμι. Έχανες τα λόγια σου κάθε που βράδιαζε… Σαν σε βαθιά καταπακτή πνίγονταν τα όνειρά σου… Και ένας σκληρός άνεμος έσκιζε το στήθος σου… Έχανες τα λόγια σου κάθε που βράδιαζε… Το φως της μέρας σου έσβηνε και την τελευταία ελπίδα, που ξεχασμένη εκεί πάνω στα χείλη σου τραγουδούσε μελωδίες που μεθούσαν την ανθρώπινη χαμένη σου υπόσταση … Λευκή η απόχρωση, ενός λειψού ονείρου που χάθηκε… χωρίς καν να προλάβεις να ρωτήσεις το γιατί. Και ύστερα έχασες τα πάντα…

Πρωτοβρόχια

(του Μιχαήλ Μαμαλάκη)

Άνοιξαν του ουρανού τα νιόκλαδα και άνθη, μπουμπούκια θέριεψαν σα δάκρυ ανεμώνης. Αναπάντεχη λατρεία και έρωτας, πλημμύρισε της αυγής η νιότη. Τα μονοπάτια της λήθης με λευκό ύδωρ, τα κορμιά τους γέμισαν, και ένιωσαν την αναγέννηση της διψασμένης φτέρης. Και του επιβλητικού όρους η μορφή, λύγισε στη δίψα της, και δάκρυσε, γεμίζοντας του ποταμού τη νοσταλγία για έρωτα. Του ήλιου η ανάσα δεν χωρά στου ανεμοδαρμένου κόσμου την απατηλή την όψη, και χάνεται η λάμψη που του έαρος το κορμί ποθεί για πάντα.

Το ράντισε το κορμί σου με βασιλικό και δυόσμο. Με δροσιά το έντυσε και του ευκαλύπτου τα φύλλα έγειραν για πανωφόρι. Του ταξιδιού σου βρήκες την Ιθάκη, άλμη της θάλασσας, και ξέπλυνες τα ερεθίσματα του Αυγούστου, διαμάντι της λησμονιάς του χρόνου. Μα του ανθρώπου η σκιά γεμίζει τον αγέρα, και της μέθεξης το φιλί αλλάζει πέρα ως πέρα.

Και ‘γω θνητός σας γνώρισα στου πρώτου μου κλάματος τον ήχο. Και ‘γω θνητός σας γεύτηκα, σα δρασκέλισα της γης τούτα τα μέρη. Και σα θνητός σας έμαθα, καθώς του χρόνου το παιγνίδισμα με στόλιζε με γνώση. Και όμως ακόμη δε σας χόρτασα, Γλυκά, πικρά μου πρωτοβρόχια.

*     *     *

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΙΧΑΗΛ ΜΑΜΑΛΑΚΗ

Γεννήθηκε στο Ρέθυμνο της Κρήτης το 1990. Από την παιδική του ηλικία του άρεσε η ποίηση και γενικότερα η λογοτεχνία με ιδιαίτερη αδυναμία στην ποίηση και δη στον Ελύτη. Στη διάρκεια της εφηβείας του εκφράστηκε για πρώτη φορά μέσα από την ποίηση και το διήγημα, γράφοντας συνεχώς από τότε και μέχρι σήμερα. Έλαβε μέρος σε πολλούς λογοτεχνικούς διαγωνισμούς από όπου και απέσπασε πολλά βραβεία και διακρίσεις.

Παράλληλα με την λογοτεχνία μεγάλη του αγάπη ήταν και ο αθλητισμός. Στα μαθητικά του χρόνια ασχολήθηκε με την υδατοσφαίριση και στη συνέχεια με την πυγμαχία και την άρση βαρών. Έλαβε μέρος σε αρκετά Πανελλήνια πρωταθλήματα και Πανευρωπαϊκούς αγώνες και κατάφερε να κερδίσει πρώτες θέσεις και διάφορες διακρίσεις, τιμώμενος με κύπελλα και μετάλλια.

Το 2008 έδωσε πανελλήνιες εξετάσεις και εισάχθηκε στη Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών, του Πανεπιστημίου Πατρών. Αφού πήρε το δίπλωμά του θέλησε να συνεχίσει με μεταπτυχιακές σπουδές στην Βιοϊατρική και στον τομέα της Βιοϊατρικής Μηχανικής. Στη συνέχεια και αφού τελείωσε αριστούχος το Μεταπτυχιακό του, θέλησε να ολοκληρώσει πλέον τις σπουδές του, προχωρώντας και σε Διδακτορικό, το οποίο επέλεξε να παρακολουθήσει αυτή τη φορά στο εξωτερικό και συγκεκριμένα στο Πανεπιστήμιο της πόλης Sheffield της Αγγλίας. Σήμερα ζει εκεί και βρίσκεται στο δεύτερο έτος των διδακτορικών σπουδών του. Εξακολουθεί να λατρεύει την λογοτεχνία και τον αθλητισμό και να μοιράζει τις ελεύθερες ώρες του ανάμεσα σε αυτές τις δύο αγάπες του, που όπως λέει τον χαλαρώνουν, τον ηρεμούν, τον εκφράζουν και του προσφέρουν ψυχική, σωματική και πνευματική ανάταση και ευεξία.