Συνέντευξη με τη λογοτέχνιδα Στέλλα Σαρικά - ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΕΣ

Ο «ΚΕΦΑΛΟΣ - Το Λογοτεχνικό Περιοδικό της Κεφαλονιάς» έχει ξεκινήσει μία νέα δράση με τίτλο: «ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΕΣ» (ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ 4ο ΤΟΜΟ γίνονται δεκτές έως τις 31/12/2020 - ΥΠΟΒΟΛΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ: ΕΔΩ) και προσκαλεί όλους τους Λογοτέχνες, Ποιητές και Συγγραφείς να συμμετάσχουν σ' αυτήν. Σκοπός της εν λόγω δράσης είναι η προβολή μέσω αφιερωμάτων και συνεντεύξεων των σύγχρονων Ελλήνων Λογοτεχνών, Ποιητών και Συγγραφέων, είτε έχουν εκδώσει κάποιο βιβλίο είτε όχι και η δημιουργία του τέταρτου τόμου της «Εγκυκλοπαίδειας των Σύγχρονων Ελλήνων Λογοτεχνών», η οποία έχει συσταθεί σε μία ανεξάρτητη ιστοσελίδα με τη μορφή ηλεκτρονικών τόμων και την έκδοση δωρεάν e-book.

Στη σημερινή μας παρουσίαση στα πλαίσια της δράσης: «ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΕΣ», θα σας παρουσιάσουμε τη λογοτέχνιδα, Στέλλα Σαρικά, η οποία συμμετέχει στην «Εγκυκλοπαίδεια Σύγχρονων Ελλήνων Λογοτεχνών» και απάντησε στις ερωτήσεις του Δημοσιογράφου, Λογοτέχνη και Εκδότη του Περιοδικού Κέφαλος, κ. Πλούταρχου Πάστρα, για το λογοτεχνικό της έργο, τα βιβλία και τη λογοτεχνία. 

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗ ΣΤΕΛΛΑ ΣΑΡΙΚΑ

1. Αν έπρεπε να δώσετε έναν ορισμό για τη λογοτεχνία, ποιος θα ήταν αυτός;

Στο ερώτημα τι είναι λογοτεχνία δεν μπορούμε να δώσουμε ένα μονοσήμαντο ορισμό. Η λογοτεχνία δεν αποτελεί αιωρούμενη έννοια, αποκομμένη από το κοινωνικό πλαίσιο της εποχής που τη γεννά. Δεν υπάρχει ένας καθολικός ορισμός που να ισχύει σε κάθε εποχή. Η κοινωνική πραγματικότητα είναι αυτή που καθορίζει το τι θεωρείται λογοτεχνία σε μια δεδομένη χρονική στιγμή.  Είναι η τέχνη του λόγου η οποία μετασχηματίζεται, εξελίσσεται ή μένει  στάσιμη σε μια συγκεκριμένη εποχή  και σε ένα συγκεκριμένο κοινωνικο-πολισμικό πλαίσιο που επηρεάζει την ιδιοσυγκρασία, την κουλτούρα και τις προσλαμβάνουσες του λογοτέχνη άλλα και του αναγνωστικού κοινού. Για μένα λογοτεχνία είναι  κάθε απόπειρα νοηματοδότησης του κόσμου αλλά και του εαυτού μας. Ταυτόχρονα  η λογοτεχνία έχει ένα ανατρεπτικό και προφητικό  χαρακτήρα. Αποδομεί στερεότυπα, υπονομεύει την καθεστηκυία τάξη πραγμάτων, αμφισβητεί συμβατικούς κώδικες επικοινωνίας και προτείνει νέες αναπαραστάσεις και μετασχηματισμούς του κοινωνικού γίγνεσθαι. 

2. Τι μπορεί να προσφέρει η λογοτεχνία στο σύγχρονο άνθρωπο;

Η λογοτεχνία μπορεί να δώσει στον σύγχρονο άνθρωπο τη δυνατότητα να κατανοήσει την πολυπλοκότητα του κόσμου που τον περιβάλλει, να τον ερμηνεύει, να αναζητήσει τα αίτια πίσω από τα γεγονότα, να νοηματοδοτήσει  τη ζωή του, να δώσει αξία σε απλές καθημερινές πτυχές της, να δει τον κόσμο μέσα από διαφορετικές οπτικές γωνίες.   

3. Η ποίηση στις ημέρες μας δεν έχει τη θέση που κατείχε παλαιότερα. Για ποιο λόγο πιστεύετε πως συμβαίνει αυτό και πως θεωρείτε ότι θα είναι το μέλλον της;

Η μαζικοποίηση που χαρακτηρίζει τη σύγχρονη εποχή, η τάση των ανθρώπων να τείνουν σε αυτό που θέλει ή που προσδοκεί από αυτούς η κοινωνία, έχει οδηγήσει δυστυχώς στην απομάκρυνση τους από την ποίηση και γενικότερα από τη λογοτεχνία. Έχει καλλιεργηθεί επίσης η αντίληψη, ότι η ποίηση προορίζεται για μια «ελίτ» αναγνωστών που διαθέτει τις απαραίτητες γνώσεις να την κατανοήσει και να εντρυφήσει σε αυτήν. Πιστεύω ότι αυτή η ελιτίστικη αντίληψη περί ποίησης λειτούργησε αποτρεπτικά για ένα μεγάλο μέρος του αναγνωστικού κοινού. Επιπλέον, στις μέρες μας παρατηρείται η τάση παραγωγής ποιημάτων που τα χαρακτηρίζει ο βερμπαλισμός και μια επιτηδευμένη προσπάθεια να είναι όσον το δυνατόν περισσότερο δυσνόητα και απρόσιτα – κατάλοιπο του στερεότυπου περί άβατου της ποίησης- γεγονός που λειτούργησε προσθετικά στην παραπάνω αντίληψη. Κάθε εποχή εκφράζεται με διαφορετικό τρόπο μέσα από την ποίηση. Έτσι και σήμερα, οι σύγχρονοι ποιητές παράγουν έργα που αντανακλούν τη πολυσημία και την υπερβολή που χαρακτηρίζει την εποχή μας. Η ποίηση θα έχει μέλλον αν εμείς, είτε ως δημιουργοί, είτε ως αναγνώστες  της το επιτρέψουμε.

4. Και τώρα μία δύσκολη ερώτηση. Τι σημαίνει για σας ποίηση;

Για μένα ποίηση σημαίνει ταυτόχρονα κάθαρση και λύτρωση. Προσπάθεια νοηματοδότησης του εαυτού μας αλλά και του κόσμου που μας περιβάλλει. 

5. Πότε ξεκινήσατε ν’ ασχολείστε με την τέχνη του λόγου και ποιος ήταν ο λόγος που σας παρότρυνε;


Ασχολούμαι εδώ και πολλά χρόνια με τη συγγραφή μικρών ιστοριών που απευθύνονται σε παιδιά και θίγουν κυρίως κοινωνικά προβλήματα της σύγχρονης εποχής. Ως εκπαιδευτικός, κατάφερνα πάντα να τις εντάσσω στο πλαίσιο της σχολικής πράξης. Με την ποίηση ασχολούμαι τα τελευταία τρία χρόνια αλλά φέτος αποφάσισα να επικοινωνήσω μέρος της δουλειάς μου σε ένα ευρύτερο, πέραν των αγαπημένων μου προσώπων, αναγνωστικό κοινό. 

6. Γιατί γράφετε;

Για μένα η δημιουργική γραφή είναι μια διέξοδος από τη ρουτίνα της καθημερινότητας. Όχι με την έννοια της φυγής από την πραγματικότητα, αλλά  της αποστασιοποίησης από τα πεπραγμένα και της μετάβασης σε ένα επίπεδο σκέψης που μου επιτρέπει να δω με κριτική ματιά την κοινωνική πραγματικότητα και την ζωή μου. 

7. Ποια είναι η πηγή της έμπνευσής σας; 

Πηγή έμπνευσης μπορεί να είναι ένας πίνακας ζωγραφικής, ένα ωραίο ποίημα ή λογοτεχνικό κείμενο, τα βιώματά μου, οι ανθρώπινες σχέσεις, τα προβλήματα του σύγχρονου ανθρώπου.

8. Με ποιο λογοτεχνικό είδος ασχολείστε περισσότερο;

Με τη συγγραφή παιδικών ιστοριών καθώς και με την ποίηση σε ελεύθερο στίχο.

9. Ποια είναι η αγαπημένη σας ώρα μέσα στην ημέρα που κάθεστε και γράφετε;

Συνήθως γράφω το βράδυ. Συλλαμβάνω όμως τον εαυτό μου να επεξεργάζεται μια ιδέα και κατά τη διάρκεια άλλων καθημερινών μου ασχολιών. Όταν αποφασίσω να γράψω κάτι, αυτό ήδη έχει πάρει την τελική του μορφή νοερά, οπότε το αποτυπώνω απλώς στο χαρτί κάνοντας ελάχιστες διορθώσεις.

10.  Πως είναι η ζωή ενός λογοτέχνη στα χρόνια της κρίσης;

Πιστεύω ότι είναι πολύ δύσκολη, ειδικά αν βιοπορίζεται από αυτήν. Υπάρχει μεγάλη παραγωγή λογοτεχνικών έργων με αποτέλεσμα ο ανταγωνισμός να είναι ολοένα και μεγαλύτερος. Η επανάσταση βέβαια της τεχνολογίας και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης συμβάλλουν στη γνωστοποίηση, χωρίς κόστος, του έργου του γεγονός που έχει θετική επίδραση στη ζωή των λογοτεχνών.

11. Πως θα χαρακτηρίζατε τη λογοτεχνική παραγωγή σήμερα;

Παρατηρείται σημαντική κινητικότητα στο χώρο τόσο του έντυπου όσο και του ηλεκτρονικού βιβλίου. Υπάρχουν αξιόλογοι νέοι συγγραφείς και αυτό είναι παρήγορο. Σε μια εποχή που οι παραδοσιακές αξίες έχουν φθαρεί, που ο άνθρωπος απομακρύνεται από τη φύση και τον συνάνθρωπό του, η λογοτεχνία μπορεί να αποτελέσει παράγοντα επαναπροσδιορισμού της στοχοθεσίας τόσο του ατόμου όσο και της κοινωνίας στο σύνολό της.

12. Αν έπρεπε να επιλέξετε ανάμεσα στο έντυπο ή στο ηλεκτρονικό βιβλίο, εσείς ποιο θα επιλέγατε; 

Επιλέγω συνήθως το έντυπο. Το διάβασμα ενός λογοτεχνικού κειμένου είναι μια τελετουργία. Μέρος αυτής, είναι η μυρωδιά των σελίδων, το ξεφύλλισμά τους, η αφή του εξώφυλλου και του οπισθόφυλλου. Ωστόσο, υπάρχουν φορές που διαβάζω βιβλία και σε ηλεκτρονική μορφή.

13. Τώρα ας περάσουμε στην πλευρά του αναγνώστη. Ποιο είναι το τελευταίο βιβλίο που διαβάσατε;

Το τελευταίο βιβλίο που διάβασα είναι το «Ευτυχισμένος όποιος δεν έχει πατρίδα» της Χάννα Άρεντ, το οποίο με ενέπνευσε τόσο ώστε έγραψα ένα ποίημα με τίτλο «Χάννα Άρεντ». Η πολυπλοκότητα των νοημάτων που δομούνται μέσα από την απλότητα των λέξεων είναι αυτό που με συνεπήρε στα ποιήματα της Χάννα Άρεντ.

14. Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας συγγραφείς;

Ο Νίκος Καζαντζάκης, ο Αντώνης Σαμαράκης, Irvin D. Yalom, και από ποιητές ο Κωνσταντίνος Καβάφης, ο Οδυσσέας Ελύτης, ο  Τάσος Λειβαδίτης, η Κατερίνα Γώγου και η Χάννα Άρεντ.

15. Ποια είναι τ’ αγαπημένα σας βιβλία;

Αγαπημένα μου βιβλία είναι το «Λάθος» του Αντώνη Σαμαράκη, «Τα ετεροθαλή» και η «Μαρία Νεφέλη» του Οδυσσέα Ελύτη, «Οι αδερφοφάδες» του Νίκου Καζαντζάκη, «Όταν έκλαψε ο Νίτσε» και «Η μάνα και το νόημα της ζωής» του Irvin D. Yalom, «Ο προφήτης» του Χαλίλι Γκιμπράν και το «Άδραξε τη μέρα» του Σωλ Μπέλοου.

16. Τελευταία ερώτηση. Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια στο χώρο της λογοτεχνίας;

Μελλοντικά θα ήθελα να συνεχίσω να γράφω ποιήματα και να ασχοληθώ με τη συγγραφή παιδικών παραμυθιών.

*     *     *

Νόστος
(της Στέλλας Σαρικά)

Είμαι εκεί.
 Κάτω από τις ανθισμένες πασχαλιές.
 Στα σοκάκια με τα ασβεστωμένα πεζούλια,
 τις μπουκαμβίλιες και τους βασιλικούς
 που ευωδιάζουν. 
Κόβω ζουμπούλια για τον Επιτάφιο.
Τα Πάθη, η Σταύρωση…
 «Ω γλυκύ μου έαρ!»
 Ο σιωπηλός θρήνος της μάνας
 που προσδοκεί την ανάσταση μου. 
Είμαι εκεί. 
Ακουμπώ το ρυτιδωμένο
 από του χρόνου την λεηλασία πρόσωπό σου.
Αεροβατώ στους λιθόστρωτους δρόμους
 που στοίχειωσαν  μέσα μου, 
κρατώντας το χέρι όσων δεν πρόλαβα 
να αποχαιρετήσω.
 Είμαι πάντα εκεί.

Αρχάγγελος
(της Στέλλας Σαρικά)

Αρχηγός αγγέλων, όνομα αυτού,
 ζυγόν κρατεί της Θείας Δίκης.
Στρατιές αμαρτωλών 
στο άβατο της πίστης στοιβαγμένες.
 Μετάνοια, Συγχώρεση, Λύτρωση.
 Άφες ημίν τα ΑΜΑΡΤΉΜΑΤΑ ημών.
Κραυγές  εξιλέωσης  στο κολαστήριο.
Ψευδείς επικλήσεις συγχώρεσης.
Υποσχέσεις μετάνοιας.
Ο Παράδεισος;
Την άλλη μέρα πάλι θα είσαι ΕΣΥ…

Εμμονές
(της Στέλλας Σαρικά)

Κουστουμαρισμένοι αιωρούμενοι άνθρωποι, 

πωλητές ονείρων στο κενό της απόγνωσης. 

Πρόσωπα παγωμένα, αδιάφορα.

Αγάλματα γυμνά δίχως αιδώ, 

χωρίς οίκτο 

ανελέητα γρονθοκοπούν 

ανυποψίαστους περαστικούς. 

Κάπηλοι της νιότης, των ονείρων, της ψυχής.

Ετερόφωτη επίφαση ευτυχίας

 στη σκοτεινή σου διαδρομή.

Έμποροι ελπίδας σε έκπτωση.

Μοναδική ευκαιρία να ξεφύγεις

 από το κοινότυπο κι άφθαρτο παρόν 

που έφτιαξαν οι «άλλοι» της ζωής σου…

*     *     *

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΤΕΛΛΑΣ ΣΑΡΙΚΑ

Γεννήθηκα στον Αρχάγγελο Ρόδου. Σπούδασα Κοινωνιολογία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών και Παιδαγωγικές επιστήμες στο τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Το 2010 έκανα μετεκπαίδευση στη γενική αγωγή, στο διδασκαλείο της Αλεξανδρούπολης. Εργάστηκα ως Κοινωνιολόγος σε Γυμνάσια και Λύκεια. Ασχολήθηκα με τα άτομα με αναπηρία και ήμουν υπεύθυνη υλοποίησης ευρωπαϊκών προγραμμάτων στο Δωδεκανησιακό Σύλλογο Ατόμων με Αναπηρία. Υποστήριξα για ένα χρόνο τη γραμμή στήριξης «Πρώτο Πρόσωπο» του Δήμου Ροδίων. Από το 2003 ζω στην Αλεξανδρούπολη και εργάζομαι στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση ως δασκάλα. Είμαι παντρεμένη και μητέρα δύο αγοριών. Ασχολούμαι με τη συγγραφή μικρών ιστοριών που απευθύνονται σε παιδιά και έχουν ως θέμα κοινωνικά προβλήματα της εποχής μας. Παράλληλα, ακολουθώντας τη μέθοδο της αυτόματης γραφής, γράφω ποιήματα σε ελεύθερο στίχο με ποικίλη θεματολογία που προκύπτει τόσο από προσωπικές μου εμπειρίες, όσο και από γενικότερα προβλήματα του σύγχρονου ανθρώπου.