Βιβλιοπαρουσίαση της ποιητικής συλλογής της Γεωργίας Γιαννιού: «Βόλτα με ποδήλατο»

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΖΑΧΑΡΊΑ 

ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΓΙΑΝΝΙΟΥ

ΒΟΛΤΑ ΜΕ ΠΟΔΗΛΑΤΟ

Η ΒΟΛΤΑ ΜΕ  ΠΟΔΗΛΑΤΟ   είναι  μια μοναδική εμπειρία χάρη στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ποδηλασίας. Γιατί   προυποθέτει διατήρηση της ισορροπίας, γεγονός που απαιτεί επιδέξιους χειρισμόυς. Η βόλτα με  ποδήλατο χαρακτηρίζεται από απουσία παραγόντων τέτοιων που θα μπορούσαν να διαστρεβλώσουν ή να περιορίσουν το οπτικό πεδίο του οδηγού. Ο ποδηλάτης βρίσκεται σε άμεση επαφή με το περιβάλλον και αυτός είναι ο λόγος που ο χειριστής μπορεί να δει , να παρατηρήσει να αισθανθεί με ακρίβεια ό,τι συμβαίνει γύρω του. Και καθώς εκείνος ποδηλατεί, είναι δυνατόν, ο αέρας  να τον χτυπά στο πρόσωπο. Ένας αέρας που μπορεί  να κάνει τις αισθήσεις του να λειτουργούν στον ύψιστο βαθμό και την αντιληπτική του ικανότητα να αυξάνεται.

Ένας τέτοιος  , ΑΦΥΠΝΙΣΤΙΚΟΣ, θα λέγαμε, αέρας  φυσά καθώς ο αναγνώστης γυρίζει τις σελίδες του βιβλίου και μελετά την ποιητική συλλογή της Γεωργίας Γιαννιού. Γιατί η Γεωργία Γιαννιού παίρνει την πέννα της και απεικονίζει σε 24 ποιήματα,  σε πραγματικό χρόνο και σε φυσικό μέγεθος  τη ζωή μας. Παράλληλα, όπως ακριβώς ένας έμπειρος ποδηλάτης φροντίζει να διατηρεί την ισορροπία του, έτσι και η ποιήτρια φροντίζει, με έναν εξαίσιο τρόπο,  να ικανοποιεί το αισθητικό κριτήριο του αναγνώστη της σε ύψιστο βαθμό.

ΑΝΟΙΞΗ ΣΤΟΥΣ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥΣ ΚΑΙΡΟΥΣ

είναι ο τίτλος του ποιήματος υποδοχής. « ΤΟ ΜΑΥΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΙΖΟΝΤΑ ΜΟΥΤΖΟΥΡΑ ΣΤΗ ΧΑΡΑ ΜΑΣ» γράφει και είναι εκεί ακριβώς μπροστά σε αυτο το νατουραλιστικό, θα λέγαμε, σκηνικό  που μας δείχνει την περσόνα του ποιήματος να κλείνει ερμητικά την άνοιξη έξω από τη ζωή μας. Τι κι αν μια σταγόνα γαλανό κυλά από την ποιητική της παλέττα  να μας θυμίζει τα όνειρα που δεν πραγματοποιηθηκαν ? Τι κι αν μια σταγόνα γαλανό στάζει για να μας θυμίζει την εποχή που αφήσαμε πίσω ?

 Χειμώνας τώρα.  Τίτλος του ποιήματος

31 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 201... Δυο χιλιάδες δέκα , έντεκα, δεκαπέντε, δεκαοκτώ. Δεν έχει σημασία. Η ποιήτρια έχει με σοφία επιλέξει ως τίτλο την ημερομηνία που σηματοδοτεί το τέλος μιας εποχής και την αρχή μιας νέας. Η χρονολογία, σοφά επιλιγμένη και αυτή, παραμένει αδιευκρίνηστη με  τα αποσιωπητικά να την συνοδευουν. Τι σημασία έχει άλλωστε η χρονολογία όταν η στίξη λειτουργεί προφητικά ? Όταν και μόνο με τη στίξη η ποιήτρια έχει την ικανότητα να προιδεάσει τον αναγνώστη για μια μελλοντική εξέλιξη? << ΠΕΡΙΕΡΓΑ ΠΟΥ ΜΑΧΟΝΤΑΙ ΤΟ ΕΝΑ ΜΕΤΑ ΤΟ ΑΛΛΟ ΤΑ ΚΥΜΑΤΑ ΤΗΝ ΑΚΡΟΘΑΛΑΣΣΙΑ>> γράφει και καθώς συνεχίζει, ο προιδεασμός εξελλίσεται σε προικονομία με το ποιητικό αντικείμενο να φορά αδιάβροχο για να προστατευτεί από <<ΑΠΟ ΕΝΑ ΧΕΙΜΩΝΑ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΒΕΒΑΙΟ ΠΩΣ ΘΑ ΕΡΘΕΙ>> μας διαβεβαιώνει.

  <<  ΑΠΛΗΡΩΤΕΣ ΔΟΣΕΙΣ ΚΑΙ ΚΟΚΚΙΝΑ ΔΑΝΕΙΑ ΞΕΒΡΑΣΤΗΚΑΝ ΣΤΗΝ ΑΚΡΟΘΑΛΑΣΣΙΑ>>  λέει και το βλέμμα της σταματά σε κάποια αντικείμενα. Ο αναγνώστης το ακολουθεί. << ΦΤΥΑΡΑΚΙΑ ΚΑΙ ΚΟΥΒΑΔΑΚΙΑ ΞΕΒΡΑΖΕΙ ΤΩΡΑ Η ΘΑΛΑΣΣΑ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΤΩΝ ΣΎΡΙΩΝ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ ΠΟΥ ΔΕΝ ΠΡΟΛΑΒΕ ΝΑ ΠΑΙΞΕΙ>> γράφει. Και το σημείο αυτό , κατά την άποψή μας, έχει ιδιαίτερη σημασία. Όχι μόνο γιατί τα παιχνίδια έμειναν χωρίς παιδιά. Όχι μόνο γιατί ο άνθρωπος εκτοπίζεται  σε θέση αντικειμένου, μια μετατόπιση που θα πρέπει να μας προβληματίσει ως προς τα επιτεύγματα του Πολιτισμού, αλλά  , επιπλέον, διότι στο σημείο αυτό υπάρχει μια αξιοσημείωτη, μια σπουδαία σύμπτωση. Η πέννα της ποιήτριας συναντάει την πέννα μιας εμβληματικής φυσιογνωμίας της Αμερικανικής Ποίησης. Ο λόγος για τον   ποιητή-, ιατρό στο επάγγελμα-, William Carlos Williams ο οποίος με το ποιήμα του The red wheelbarrow, - ένα ποίημα που αποτελείται μόνο από 16 λέξεις και φέρει  έναν τίτλο που παραπέμπει σε ένα παιχνίδι , διακυρρήσει το 1923 τη νεωτερική ποίηση και καταλαμβάνει περίοπτη θέση στο Ανθολόγιο της Αμερικανικής Λογοτεχνίας. Και αυτός, όπως η δική μας  Γεωργία,   δείχνει ένα παιχνίδι να λάμπει, παροπλισμένο, κάτω από το νερό της βροχής, γιατί ο μικρός ιδιοκτήτης του δεν πρόλαβε να παίξει.... Γιατί το νήμα της ζωής του κόπηκε απότομα. Πρόκειται για μια σπουδαία τομή στη ποίηση. Διότι το ποιητικό ενδιαφέρον μετατοπίζεται από ό,τι μέχρι τότε θεωρούνταν σημαντικό,- έχοντας ως αποδέκτη, κυρίως, τη διανοητική ελίτ-, στο καθημερινό , στο ασήμαντο.   Και από αυτό εξαρτώνται πολλά διακυρρήσει στον πρώτο  στίχο  ο  Αμερικανός ποιητής.

 Και η φωνή της Γεωργίας Γιαννιού ενώνεται με τη δική του. Είναι σημαντικά τα ασήμαντα: τα παιχνίδια που ξεβράστηκαν  αχρησιμοποίητα σε μια ακρογιαλιά, τα πινέλα ξυρίσματος ,  τα παπούτσια, τα γυαλιά οράσεως, οι ριγέ φόρμες εργασίας  που συσσωρεύτηκαν κάποτε σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης. Είναι τόσο σημαντικά ώστε  γράφουν Ιστορία, και  διαδοχικά, χρησιμοποιούνται ως πρώτη ύλη για τη δημιουργία υπέροχης , νεωτερικής ποίησης . Της ποίησης της Γεωργίας Γιαννιου, η οποία,   συγχρόνως, θέτει ψηλά τον πήχη της Αισθητικής. Διότι στίχοι όπως  <<ΤΑ ΑΣΤΕΡΙΑ ΠΟΥ ΛΙΩΝΟΥΝ, ΈΝΑΣ ΉΛΙΟΣ ΠΟΥ ΈΣΤΑΞΕ ΠΥΡΡΑ ΣΤΗΝ ΑΝΑΜΜΕΝΗ ΘΑΛΑΣΣΑ, Ο ΒΡΑΧΟΣ ΠΟΥ ΒΑΡΙΑΝΑΣΑΙΝΕΙ, ΤΟ ΜΠΛΕ ΚΑΙ ΤΟ ΓΑΛΑΖΙΟ ΠΟΥ ΕΝΏΝΟΝΤΑΙ ΜΕ ΣΥΡΡΑΦΗ ΤΟΥ ΔΕΙΛΙΝΟΎ, Ο ΚΟΣΜΟΣ ΓΥΑΛΙ ΠΟΥ ΣΩΡΙΑΖΕΤΑΙ ΘΡΥΨΑΛΛΑ, Ο ΣΠΟΡΟΣ ΠΟΥ ΣΠΑΕΙ ΤΗΝ ΠΕΤΡΑ, ΜΙΑ ΗΛΙΑΧΤΙΔΑ ΦΟΥΡΚΕΤΑ ΣΤΑ ΜΑΛΛΙΑ ΤΗΣ>>, απελευθερώνουν εξαιρετικές οπτικές και ακουστικές αναπαραστάσεις και οδηγούν σε υψηλό αισθητικό αποτέλεσμα.

<< ΔΙΕΚΠΕΡΑΙΩΝΩ ΤΗ ΖΩΗ ΜΟΥ. ΛΥΝΩ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΜΕ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΑΚΡΙΒΕΙΑ ΣΤΑ ΜΕΤΡΑ ΤΟΥ ΜΕΣΟΥ ΣΥΝΕΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ.>> γράφει στο ποίημα της με τίτλο ΔΙΕΚΠΕΡΑΙΩΣΗ . Με δυο  προτάσεις  να διατυπώνονται  σε χρόνο Ενεστώτα, ο οποίος δεν  επιτρέπει κανένα περιθώριο αμφισβήτησης, και   να περιέχουν ακριβώς μόνο τόσα  μέρη του λόγου όσα είναι  απαρραίτητα για να επικοινωνήσει το μύνημα που επιθυμεί στον αναγνώστη της , η ποιήτρια παράγει έναν επαγωγικό συλλογισμό. Έναν συλλογισμό που επιτρέπει στον αναγνώστη  να οδηγηθεί σε ένα συμπέρασμα που αφορά στο ευρύτερο σύνολο ή και στον εαυτό του. Γιατί και εγώ, ένας  από τους  αναγνώστες της, ο μέσος συνετός άνθρωπος, διεκπεραιώνω τη ζωή μου και πιθανώς και άλλοι να διεκπεραιώνουν τη ζωή τους, έτσι όπως επιβάλλουν τα κοινωνικά πρότυπα, << ΣΤΟ ΚΡΕΒΑΤΙ ΤΟΥ ΠΡΟΚΡΟΥΣΤΗ>> όπως λέει, και να αντικρύζουν τον εαυτό τους μέσα στον ποιητικό καθρέφτη της Γεωργίας Γιαννιού. Και ο επαγωγικός συλλογισμός συνεχίζεται...

 Τι σημασία έχει το όνομα της ΠΟΛΗΣ ΑΥΤΗ ΤΗ ΝΥΧΤΑ όπου << σκάνε σαμπάνιες και μολότωφ?>> Μπορεί να είναι μια οποιαδήποτε πόλη το Παρίσι , το Χαλέπι , το Σύνταγμα. Όλες οι πόλεις δονούνται από τους ίδιους ήχους και ο Φίλιππος,ο συνηθισμένος καθημερινός πολίτης, εσείς, εμείς , αυτοί,όλοι με την ίδια ταυτότητα,  όλοι έχουμε τα ίδια μάτια. Γιατί όλα τα μάτια έχουν γεμίσει από τις ίδιες εικόνες. Εικόνες πόλεων όπου οι εκρήξεις έχουν αντικαταστήσει τον παραδοσιακό πόλεμο, εικόνες πόλεων όπου  ο ψίθυρος της ζωής συμπίπτει και καλύπτεται από   τον κρότο του θανάτου.

Τίποτα δεν προκαλεί εντύπωση πια. Ούτε οι βομβαρδισμοί,  όταν μεταδίδονται καθημερινά σε απευθείας μετάδοση από την τηλεόραση. << ΣΕΡΝΕΙ ΤΑ ΠΟΔΙΑ ΤΗΣ ΔΙΠΛΑ ΣΤΟ ΚΡΕΒΑΤΙ. ΜΟΥ ΦΕΡΝΕΙ ΚΑΦΕ ΛΕΓΟΝΤΑΣ ΚΑΛΗΜΕΡΑ>> γράφει η Γεωργία για την τηλεόραση στο ποίημα της ΝΥΧΤΑ ΧΩΡΙΣ ΣΚΟΤΑΔΙ.

Και δεν είναι μόνο στα Ηλύσσια Πεδία ή στα δελτία ειδήσεων  εκεί όπου η νέα ημέρα, η σύγχρονη  ζωή συναντίέται με τον θάνατο . Είναι και Σ ΤΑ ΠΕΔΙΑ ΤΩΝ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΩΝ. Εκεί που ο  ίδιος ο άνθρωπος στρέφεται  στην ελεύθερη βούληση για να  διαλέξει το θάνατο, την αυτοχειρία,  γιατί κάποιοι άλλοι έχουν αποφασίσει για τη ζωή του ή μάλλον καλύτερα  έχουν αποφασίσει  για αυτόν να εκτελεί κάτι που μοιάζει με θάνατο αλλά ονομάζεται ζωή.  << ΤΟ ΝΑ ΖΕΙΣ ΣΕ ΧΑΡΤΟΚΟΥΤΟ ΣΤΟ ΠΕΖΟΔΡΟΜΙΟ ΙΣΩΣ ΕΙΝΑΙ ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΦΡΙΚΤΟ ΑΠΟ ΤΟ Ν’ ΑΝΟΙΓΕΙΣ ΤΗ ΠΟΡΤΑ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΣΟΥ ΚΑΙ ΝΑ ΣΚΟΝΤΑΦΤΕΙΣ ΠΑΝΩ ΣΕ ΠΤΩΜΑΤΑ- ΘΥΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΕΙΝΑΣ. Και συνεχίζει ΒΛΕΠΕΤΕ , ΣΤΗ ΖΩΗ, ΕΧΟΥΜΕ ΜΑΘΕΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΕΚΠΤΩΣΕΙΣ.. >>

Αν αναρωτιέστε μέχρι πού φτάνει αυτή η βόλτα με  ποδήλατο θα σας πω πολύ ψηλά. Ναι. Σωστά ακούσατε πολύ ψηλά. Ξεπερνά τα στενά όρια της γης. Φτάνει ως το διάστημα ως τους δορυφόρους που λαμβάνουν τα σήματα των Η/Υ. << Σ ΑΓΑΠΩ ΠΟΥ ΔΕΝ ΛΕΓΟΝΤΑΙ ΕΞΑΚΟΝΤΊΖΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ >> γράφει. Ανείπωτα, αήχα πλυμμηρισμένα μόνο απο το τεχνητό φως του  Η/Υ. Ο Η/Υ. Ένας νέος θεός , ΠΑΝΤΑΧΟΥ ΠΑΡΏΝ, ρυθμιστής μιας νέας  κοινωνικής πραγματικότητας,  που δεν απαιτεί προσωπική επαφή που  αγνοεί τη γλώσσα του σώματος και δεν γνωρίζει συναισθήματα.

Και καθώς η βόλτα  συνεχίζεται , ο αναγνώστης βρίσκεται μπροστά σε αλήθειες που τον συγκλονίζουν και τον αφορούν:  Τη νατουραλιστική απεικόνιση του έρωτα, το θρήνο για την Αποκαθήλωση του  Θεού ή ακόμα και  του  Ανθρώπου, θα έλεγε κάποιος, όταν πίστεψε ότι μπορεί να γίνει Θεός σε μια συγκεκριμένη στιγμή της Ιστορίας,  το Χρόνο σε ρόλο θρασούς εισβολέα να χαράζει ρυτίδες στο πρόσωπο, την ασύλληπτη αντίθεση που κυριαρχεί στη Φύση, όταν τα πάντα μένουν ασάλευτα ενώ συγχρόνως πεθαίνουν για να ξαναγεννηθούν. Στο νοσοκομείο δεν υπάρχει φάρμακο για τη νομοτέλεια της φύσης. Μοναδική παρηγοριά << ΤΟ ΓΛΥΚΟ ΤΟΥ ΚΟΥΤΑΛΙΟΥ>> που λιγώνει το στόμα του ποιητικού υποκειμένου, και η ζωή ως   μια  προσπάθεια λήθης και αναβολής του προαναγγελθέντος τέλους. Και κάπου εκεί...  η βόλτα με ποδήλατο, η ΤΈΧΝΗ,  η ποίηση να κατέχει λυτρωτικό ρόλο μέσα σε μια στείρα πραγματικότητα.

 << ΣΤΗΝ ΑΠΟΥΣΙΑ ΤΗΣ ΒΡΟΧΗΣ ΦΤΙΑΧΝΩ ΝΗΣΙ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ ΜΕ ΚΟΡΑΛΛΙΑ ΤΙΣ ΣΥΛΛΑΒΕΣ>> γράφει η Γεωργία Γιαννιού.

Αγαπητοί φίλοι, δεν γνωρίζω αν μπόρεσα να ξεδιπλώσω έστω και στο ελάχιστο, τους τόσο βαθείς στοχασμούς της ποιήτριας, έτσι όπως αυτοί αποτυπώνονται στον πεζόμορφο, πλούσιο, τολμηρό, ηχηρό , ευαίσθητο, γεμάτο εξαιρετικούς συμβολισμούς και αντιθέσεις- με μια λέξη- ανεξάντλητο,   στίχο της. Δεν είμαι, καν, βέβαιη  αν κάτι τέτοιο είναι  εφικτό, αν λάβουμε υπόψη  τη Μεταμοντέρνα οπτική στη Λογοτεχνία, που στη θέση μιας οριστικής ανάλυσης συστήνει τη δυνατότητα που έχει κάθε ανάγνωση να αναδεικνύει ένα καινούργιο έργο. Εκείνο για το οποίο είμαι βέβαιη είναι ότι η ποίηση της Γεωργίας  Γιαννιού τολμά και συζητά ζητήματα που όχι μόνο δομούν αλλά και δονούν τη σύγχρονη ζωή, τη δική μας κοινωνική πραγματικότητα. Η παγκοσμιοποίηση και η δημιουργία της παγκοσμιοποιημένης συνείδησης, ο πόλεμος και οι νέες του μορφές, η τεχνολογική επανάσταση και οι συνέπειές της, είναι μερικά από τα Ζητήματα τα οποία εξέχοντες Ακαδημαικοί στον Τομέα των Ευρωπαικών Σπουδών έχουν  πραγματευτεί. Το γεγονός αυτό μας ενθαρρύνει να σκεφτούμε ότι ο στίχος της ποιήτριας ρίχνει φως στη δυνατότητα που έχει η ποίηση να λειτουργήσει ώς ένα είδος δοκιμίου, αν ορίσουμε το δοκίμιο ώς  ένα μελέτημα που προσεγγίζει ένα ζήτημα, μέσω των προσωπικών απόψεων του γράφοντος, με σκοπό να προβληματίσει τον αναγνώστη χωρίς, βεβαίως,  να εξαντλεί το θέμα του. Η ποίηση της Γεωργίας Γιαννιού είναι ανθρωποκεντρική, στο βαθμό που , θίγει κρίσιμα για την ανθρώπινη οντότητα ζητήματα, φιλοσοφικού  χαρακτήρα, όπως για παράδειγμα το θέμα της ελεύθερης βούλησης, το οποίο αναδύεται, μέσα από τον στίχο της.  Ο ποιητικός της λόγος χαρακτηρίζεται από ανιδιοτέλεια.  Δεν περιόριζεται σε μια εγωκεντρική περιγραφή των προσωπικών της εμπειριών και συναισθημάτων. Στρέφει το ταλέντο της, την  ευαίσθητη ματιά της σε κοινές με τον αναγνώστη της εικόνες, προβληματισμούς,  και συναισθήματα και μοιράζεται μαζί του. Διατυπώνει έναν επαγωγικό συλλογισμό που επιτρέπει στον αναγνώστη από το ειδικό γεγονός να μεταβεί σε ένα συμπέρασμα για το ευρύτερο σύνολο. Γίνεται η φωνή του με έναν  λόγο , ως προς το φαίνεσθαι,  καθημερινό, αλλά  ως προς το είναι , την ουσία δημιουργεί συστοιχία με έναν λόγο που , πιθανώς , δεν θα προσπερνούσε εύκολα ένας γλωσσολόγος ή εκείνος  που ενδιαφέρεται για τη σημασιολογία και τους υπαινιγμούς των λέξεων.  Η  πέννα της στιβαρή αναδεικνύει την τεράστια δυναμική και ευθύνη της Τέχνης να μιλά για σπουδαία  ζητήματα. Παράλληλα, αφήνοντας στον ποιητικό της καμβά με δεξιοτεχνία και ευαισθησία ανεξίτηλες πινελιές λυρισμού,   κοσμεί εξαίσια  τον στίχο της, και  απαντά  με συνέπεια στον δεύτερο  ρόλο που παίζει η Τέχνη στην ζωή μας. Αυτόν της  ικανοποίησης του αισθητικού κριτηρίου. Αυτή την τέχνη υπηρετεί η Γεωργία Γιαννιού. <<ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΩΡΑΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΛΗΘΙΝΟΥ.>>

ΛΟΥΖΟΜΑΙ ΣΤ’ ΑΦΡΙΣΜΕΝΑ ΚΥΜΑΤΑ

ΒΓΑΖΩ ΑΠΟ ΠΑΝΩ ΜΟΥ ΤΗΝ ΑΙΩΝΙΌΤΗΤΑ

ΤΗ ΔΙΠΛΩΝΩ ΜΕ ΠΡΟΣΟΧΗ

ΤΗΝ ΠΛΑΚΩΝΩ  Μ’ ΕΝΑ ΒΟΤΣΑΛΟ

ΝΑ ΜΗΝ ΤΗΝ ΠΑΡΕΙ Ο ΑΝΕΜΟΣ...

Επιλέγω τους παραπάνω στίχους της Γεωργίας ως τερματικό σταθμό αυτής της βόλτας με ποδήλατο. Και τους αφήνω  χωρίς σχολιασμό γιατί νομίζω πάντα θα υπάρχει λίγη μαγεία στην ποίηση.