Του Πλούταρχου Πάστρα
Λογοτέχνη - Δημοσιογράφο -
Εκδότη Λογοτεχνικού Περιοδικού Κέφαλος
Κάθε χρόνο το Δεκαπενταύγουστο στο χωριό Πάστρα της Κεφαλονιάς, το οποίο βρίσκεται στα νότια του νησιού, στους πρόποδες του όρους Αίνος, συρρέει πλήθος πιστών για να προσκυνήσει τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Γραβαλιώτισσας.
Ανελλιπώς εδώ και τριακόσια χρόνια, κατά τη διάρκεια της εορτής της κοιμήσεως της Θεοτόκου, συμβαίνει ένα μεγάλο θαύμα σ’ εκείνο το μικρό χωριό των Κεφαλλήνων. Οι κρίνοι που τοποθετούνται στην εικόνα της Παναγίας από το Μάιο, ενώ έχουν ξεραθεί μετά από τόσους μήνες, ξαφνικά μπουμπουκιάζουν και ανθίζουν, αφήνοντας έκπληκτους όλους τους Κεφαλονίτες και τους επισκέπτες της απ’ όλη την Ελλάδα.
Παρά τη σημαντικότητα της και τη μεγάλη φήμη της, πολύ λίγα γνωρίζει το ευρύ κοινό για την ιστορία αυτής της θαυματουργής εικόνας, η οποία χάνεται μέσα στα βάθη των αιώνων, περνώντας ανάμεσα από σκοπέλους καταστροφών, πυρκαγιών και σεισμών. Ας πούμε λοιπόν μερικά λόγια για την ιστορία και την παράδοση της.
Μεταφερόμαστε στο μακρινό 1720, σ’ εκείνη τη χρονιά που όλα ξεκίνησαν. Τα Επτάνησα βρισκόντουσαν τότε υπό Ενετική Κυριαρχία και άρχοντας του τόπου ήταν ο Κόντε Λιανός. Είχε το παλάτι του στις Κάτω Βάλτες, στο σημερινό χωριό Πάστρα.
Στις 14 Αυγούστου εκείνου του έτους ένας εργάτης, ενώ καθάριζε τα ξερόχορτα σ’ ένα χωράφι του Κόντε, ένιωσε την τσουγκράνα του να γραπώνεται πάνω σ’ ένα αντικείμενο που έμοιαζε σαν ξύλο. Εκείνος προσπάθησε να το βγάλει στην επιφάνεια και τα κατάφερε. Όταν το έπιασε στα χέρια του, διαπίστωσε προς μεγάλη του έκπληξη πως δεν ήταν ένα απλό ξύλο, αλλά μία εικόνα της Παναγίας.
Ο εργάτης δεν ήξερε σε ποιον άνηκε και τι έπρεπε να κάνει, κι έτσι σκέφτηκε πως το καλύτερο ήταν ν’ απευθυνθεί στον Κόντε του. Μόλις πήρε την απόφαση αυτή, τοποθέτησε την εικόνα πάνω στα ξερόχορτα, τα οποία είχε καθαρίσει με το γράβαλο -όπως ονομαζόταν τότε η τσουγκράνα στο κεφαλονίτικο ιδίωμα- για να πάει να τον βρει και να του το πει.
Μόλις μίλησαν ο εργάτης με τον Κόντε, έφυγαν μαζί και πήγαν στο χωράφι. Όταν έφτασαν τους περίμενε μία νέα, ακόμη μεγαλύτερη από την προηγούμενη, έκπληξη. Τα ξερόχορτα πάνω στα οποία είχε τοποθετήσει την εικόνα ο πρώτος, είχαν ζωντανεύσει και είχαν γίνει πράσινα, και από κάτω τους είχαν αναδυθεί ανθισμένα κρινάκια!
Αποφάσισαν πως η θαυματουργή εικόνα δεν μπορεί να μείνει αφύλακτη σ’ εκείνο το σημείο, μέχρι να μιλήσουν με τους ιερείς, κι έτσι την πήραν και τη μετέφεραν στο παλάτι του Κόντε.
Όταν τη μετέφεραν έγινε ένα νέο θαύμα της Παναγίας. Ο Κόντε είχε μία ανάπηρη κόρη. Εκείνη ήταν πολύ πιστή και περίμενε με αγωνία να προσκυνήσει την εικόνα. Μόλις τους είδε να τη φέρνουν με ευλάβεια στο Παλάτι, εκείνη επειδή η πίστη της ήταν τόσο μεγάλη και αγνή, ένιωσε μία θεία δύναμη να διαπερνά τ’ ανάπηρα πόδια της και σηκώθηκε μόνη της σα να μην ήταν ποτέ της ανάπηρη, και περπάτησε προς την εικόνα να την ασπαστεί.
Όλοι είχαν μείνει άφωνοι μπροστά στα μεγάλα αυτά απανωτά θαύματα, όπως και ο ίδιος ο Κόντε Λιανός. Μάλιστα εκείνο το βράδυ τον επισκέφτηκε στον ύπνο του η Παναγία και του είπε πως το θέλημα της είναι να πάει η εικόνα πίσω εκεί που βρέθηκε το προηγούμενο πρωί. Εκείνος δεν της χάλασε χατίρι και αποφάσισε να χτίσει σ’ εκείνο το σημείο μία εκκλησία προς τιμή της.
Μέχρι, όμως, να χτιστεί εκείνη η εκκλησία, επειδή χρειαζόταν αρκετός χρόνος και το θέλημα της Παναγίας ήταν η εικόνα να μεταφερθεί πάλι πίσω, αποφάσισαν πως θα πρέπει να την πάνε προς το παρόν σε μία εκκλησία εκείνης της περιοχής, σ’ αυτή του Αγίου Δημητρίου, στην οποία φιλοξενήθηκε από το 1720 έως το 1725.
Μετά από πέντε ολόκληρα χρόνια, χτίστηκε τελικά η πρώτη εκκλησία της Παναγίας της Γραβαλιώτισσας, στην περιοχή των Άνω Βάλτων, η οποία σήμερα ονομάζεται Γράβαλα. Η εκκλησία αφιερώθηκε στην Κοίμηση της Θεοτόκου, επειδή βρέθηκε την παραμονή της εορτής της.
Τον ταραχώδη 19ο αιώνα ο ναός της Παναγίας της Γραβαλιώτισσας καταστράφηκε δύο φορές, μία φορά πριν από το 1850, όπως «προδίδει» η πλάκα που έχει ακόμη παραμείνει στα ερείπια της πρώτης εκκλησίας και μία προς τα τέλη του εν λόγω αιώνα.
Όσο για την πρώτη φορά το μόνο που γνωρίζουμε είναι μία λαϊκή παράδοση, η οποία έχει περάσει από γενιά σε γενιά μέχρι και σήμερα, παραμένοντας στην καρδιά και την ψυχή των κατοίκων και αποτελώντας αναπόσπαστο κομμάτι της παράδοσης της περιοχής.
Η παράδοση λοιπόν αναφέρει πως κατά την εξέγερση της Σκάλας, η Αγγλική Φρουρά κυνηγώντας τους επαναστάτες, οι οποίοι πέρασαν από τις Βάλτες, έκαψε πολλά σπίτια της περιοχής, μαζί και την ίδια την εκκλησία της Παναγίας της Γραβαλιώτισσας. Μάλιστα λέγεται πως η καταστροφή ήταν τόσο μεγάλη που από τις αποθήκες όπου φυλάσσονταν τα βαρέλια με τη σοδειά, τα οποία έσπασαν και άδειασαν οι Άγγλοι, έρρεε ποτάμι το κρασί και το λάδι -εκείνη τη χρονιά ήταν πολύ μεγάλη η παραγωγή-, το οποίο ξεκινούσε από τις Άνω και έφτανε στις Κάτω Βάλτες.
Μετά από εκείνες τις καταστροφές, ευτυχώς η εικόνα ως εκ θαύματος βρέθηκε σώα και καμένη μόνο σε μερικές γωνίες της. Έτσι ανοικοδομήθηκε στο ίδιο σημείο ένας καινούριος ναός. Το 1953, όμως, κατά τους μεγάλους σεισμούς που ξεπέρασαν τα επτά ρίχτερ, εκείνος δεν άντεξε και γκρεμίστηκε από το μένος του εγκέλαδου, μαζί με τα υπόλοιπα κτίσματα, όπου τα τελευταία έθαψαν κάτω από τα χαλάσματα τους πάρα πολλούς ανθρώπους.
Το 1960 χτίστηκε ο νέος ναός της Παναγίας τη Γραβαλιώτισσας, μετά από απόφαση των επιτρόπων της εκκλησίας, των ιερέων και των κατοίκων της περιοχής. Αυτή τη φορά όμως όχι στα Γράβαλα, αλλά στο χωριό Πάστρα, όπου δεσπόζει μέχρι και σήμερα.
Γι’ αυτό το λόγο δωρίθηκε ένα οικόπεδο από την Παρασκευή Πάστρα (γιαγιά του γράφοντος), την Αγάθη και την Κατερίνα Σαρλή, στη μνήμη των γονιών τους, του Σταύρου και της Ευφροσύνης Σαρλή. Η τελευταία μάλιστα έχασε τη ζωή της κάτω από τα χαλάσματα του σπιτιού της, κατά το μεγάλο και φονικό σεισμό της 12ης Αυγούστου του 1953. Μάλιστα για τη δωρεά του οικοπέδου βεβαιώνει και η τιμητική πλακέτα που βρίσκεται έξω από την εκκλησία.
Και από τη σημερινή της, αλλά και από την παλαιότερη της θέση, η Παναγία η Γραβαλιώτισσα πραγματοποιεί αενάως θαύματα, είτε με την άνθηση των ξερών κρίνων κάθε Δεκαπενταύγουστο είτε βοηθώντας αρρώστους, αλλά και προμηνύοντας μεγάλες καταστροφές όπως το 1940 και το 1953 όπου εκείνες τις χρονιές οι κρίνοι που άνθισαν ήταν αρκετά λιγοστοί.
Μάλιστα την προηγούμενη δεκαετία, έγινε ένα νέο θαύμα σ’ έναν γνωστό παίκτη του μπάσκετ της Σερβίας, ο οποίος μετά από έναν τραυματισμό του σε αγώνα έμεινε παράλυτος. Πριν κάνει ένα αμφιβόλου επιτυχίας χειρουργείο, επισκέφτηκε και ασπάστηκε την εικόνα της Παναγίας της Γραβαλιώτισσας. Το χειρουργείο τελικά πέτυχε και την επόμενη χρονιά, ήρθε γονυπετής στη γιορτή της και άναψε λαμπάδα στη χάρη της, που τον βοήθησε και τον έκανε ξανά να περπατήσει, όπως ισχυρίστηκε ο ίδιος.
Έτσι κάθε χρόνο συρρέουν στο ναό πολλοί προσκυνητές από την Κεφαλονιά, την Ελλάδα και το εξωτερικό, για να ζήσουν από κοντά αυτό το μεγάλο θαύμα της Παναγίας μας και να πάρουν τη χάρη της θαυματουργής εικόνας της, αλλά και για να λάβουν μέρος στο παραδοσιακό πανηγύρι που πραγματοποιείται από τον τοπικό σύλλογο, «Πολιτιστικός Σύλλογος Πάστρας – Το Παλιόκαστρο», την παραμονή της εορτής της, ταξιδεύοντας όλους όσους βρεθούν εκεί στον κόσμο της κεφαλληνιακής και επτανησιακής παράδοσης!
Πρώτη Δημοσίευση: Εφημερίδα Κεφαλονιά
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Περιμένουμε τις απόψεις σας!